de zAAk A
de zAAk is een stichting voor jeugdtheAter & kinderfilosofie, gevestigd in Amsterdam, in 2019 opgericht door acteur, theatermaker en kinderfilosoof Annelies Appelhof.
Visie
Autonoom denken voor emAncipatie, verbinding en probleem oplossend vermogen
Hoe weet je wat waar is? Mag je vlees eten? Wat betekenen excuses? Kunnen game-karakters vriendschap sluiten? Zijn jouw God en mijn God dezelfde? Kan lelijk mooi zijn? Kan je vrienden zijn met een robot? Kan je mensen sorteren? Wat zou je op school moeten leren? Is de mens een dier? Kan je kiezen wie je bent? Bestaat Harry Potter? Zijn echte Nikes mooier dan neppe? Wat mogen volwassenen aan kinderen opleggen?
Kinderfilosofie laat kinderen autonoom, kritisch en constructief nadenken, samen met anderen. Er staat geen filosofische theorie centraal, het draait om de eigen gedachten van kinderen.
Want er bestaan eindeloos veel vragen waar ouders, leerkrachten, vrienden, klasgenoten, influencers, geestelijken, politici, Google of zijzelf niet hét antwoord op hebben, maar die wél de moeite waard, leuk, boeiend of grappig zijn om over na te denken. Op school (en daarbuiten) leren kinderen vooral dat dingen zus zitten of zo moeten. Veel volwassenen hebben ook vaker een antwoord dan een vraag. Terwijl we het als samenleving zonder niet-weten en zonder autonoom, kritisch en constructief samen nadenken en onderzoeken wel kunnen schudden met een leefbare planeet of een democratische rechtsstaat. Dan zijn we overgeleverd aan nepnieuws, verdeeldheid, groot-geld en veel-macht.
EmAncipatie
Als kinderfilosoof komt Annelies op scholen door heel Amsterdam. Annelies: “Ik zie grote verschillen tussen werelden waarin kinderen opgroeien en in kansen en mogelijkheden die ze krijgen. En in elke klas, in elke wijk, zitten kinderen die het lastig vinden om zich uit te spreken, onzeker soms over de waarde van hun ideeën, niet gewend misschien dat die er mogen zijn.” de zAAk A wil dat alle kinderen hun eigen denkkracht ontwikkelen. Kinderfilosofie werkt met de autonome gedachten van kinderen en werkt daardoor emanciperend.
Verbinding
Grote verschillen tussen de werelden waarin kinderen opgroeien, veel contact en interactie online ten koste van in real life, sociale media-algoritmes, nepnieuws: het werkt polarisatie in de hand. En net als voor volwassenen is het ook voor kinderen moeilijk om écht naar een ander te luisteren. Echt luisteren is niet ‘stil zijn als de ander praat’, maar proberen te begrijpen wat die ander zegt, zodat je dáárop kunt reageren en je samen gedachten kunt onderzoeken. Door te filosoferen leren kinderen dat andere ideeën en denkbeelden interessant kunnen zijn en dat je samen met anderen aan gedachten kunt bouwen. Ze leren vreedzaam van mening verschillen en van mening veranderen. Kinderfilosofie stelt de ideeën centraal, niet de mensen, en werkt juist daardoor verbindend.
Probleemoplossend vermogen
Door autonoom, kritisch en constructief samen te leren denken, leren kinderen hoe ze problemen en vraagstukken te lijf kunnen gaan. Nadenken is iets anders dan piekeren. Filosoferen is niet zweverig, maar gaat over concrete, relevante, herkenbare zAken. Kritisch denken betreft ook jezelf. Autonoom denken is niet hetzelfde als doof zijn voor goede argumenten van anderen. Iets niet weten is niet dom. Kennis is niet hetzelfde als wijsheid. De turbulente tijd waarin we leven en de uitdagingen waar we voor staan, vragen om denkkracht.
de zAAk A gelooft dat kinderfilosofie bijdraagt aan de emancipatie van individuen, aan verbinding in de samenleving en aan het probleemoplossend vermogen van de mensheid. hAtsA.
Missie
Filosofisch live entertAinment
de zAAk A wil kinderen van 5 t/m 15 jaar en de volwassenen om hen heen aan het filosoferen brengen en daar plezier aan laten beleven. Theater is voor ons het ultieme middel om dit doel te bereiken: live, collectief en op de grens van verbeelding en werkelijkheid biedt een voorstelling ons alle mogelijkheid voor ontregeling en interactie. Met humor, emotie, plot, contact, herkenning en relevantie gieten we met een voorstelling het filosoferen naar binnen. de zAAk A = filosofie in feestvorm. Filosofisch live entertainment.
Diversiteit is daarbij belangrijk. Filosoferen is per definitie gebaat bij meerstemmigheid, verschillende perspectieven maken een gesprek rijker. Inclusie is voor de zAAk A een artistiek-inhoudelijke opdracht. Als een divers publiek ons weet te vinden, zich bij ons welkom en aangesproken voelt en als de voorstellingen gemaakt zijn en gespeeld worden door een divers team, worden de voorstellingen beter. We richten ons vooral op publiek dat divers is wat betreft leeftijd, culturele achtergrond, sociaaleconomische situatie, intellectuele capaciteit en ervaring met kunst.
Voorstellingen van de zAAk A spelen in theaters, op festivals, op scholen en in de bibliotheek. Maar ook in musea, politiebureaus of buurthuizen zouden we ons thuis voelen. Zolang er publiek is, kunnen wij doen alsof.
Naast voorstellingen verzorgen we filosofeerlessen en -workshops aan kinderen, vooral op basisscholen, in Amsterdam. Geïnteresseerde volwassenen, zoals bijvoorbeeld basisschooldocententeams of kunstvakdocenten, kunnen terecht voor een basiscursus Filosoferen met kinderen.